Nadchodzący weekend w Poznaniu nadejdzie z ważnym wydarzeniem historycznym. Miejsce będzie miało V Wielkopolskie Forum Pamięci Narodowej, zatytułowane: „Zagłada istnień (nie)wartych życia. Od Fortu VII w Poznaniu do Zamku Śmierci Hartheim”. Wydarzenie to jest otwarte dla wszystkich chętnych osób, które pragną poszerzyć swoją wiedzę o II wojnie światowej, wymienić się doświadczeniami czy spotkać niezwykle cenionych ekspertów zajmujących się tą tematyką.
V edycja forum rozpocznie swój bieg 9 grudnia o godzinie 9:00 w Przystanku Historii – Centrum Edukacyjnym IPN Poznań, ul. Dąbrowskiego 29. Tegoroczne wydarzenie skoncentruje się na zbrodniach popełnionych przez Niemców na pacjentach szpitali psychiatrycznych oraz domów opieki podczas II wojny światowej. Uczestnicy będą mieli okazję rozmawiać o Fort VII w Poznaniu, miejscu umiejscowienia pierwszej komory gazowej zastosowanej przez Niemców podczas okupacji Europy. Szczególne miejsce w dyskusji poświęcone będzie jednak Zamkowi Śmierci Hartheim, zlokalizowanym na terenie Górnej Austrii w gminie Alkoven.
Jak tłumaczy Tomasz Cieślak, organizator V Wielkopolskiego Forum Pamięci Narodowej, Zamek Hartheim był jednym z kluczowych miejsc eksterminacji przeprowadzanych przez Niemców podczas „Akcji T4”, mającej na celu eliminację „istnień niewartych życia”. Ta eufemistyczna nazwa odnosi się do osób niepełnosprawnych, które były przeznaczone do zagłady w ramach ideologii narodowego socjalizmu. Nie wszyscy jednak wiedzą, że w Zamku Hartheim Niemcy mordowali także więźniów obozów koncentracyjnych, takich jak Dachau, Mauthausen i Gusen – w tym wielu Polaków. Ofiary były wprowadzane w błąd, sądząc że trafiają do „sanatorium” – tak Niemcy prezentowali to miejsce skrajnie wycieńczonym więźniom.
Eksterminacja ofiar odbywała się podczas akcji „14f13”. Eksperci szacują, że w obozie zagłady działającym w latach 1940-1945 w Zamku Hartheim zamordowano prawie 30 tysięcy osób podczas obu akcji („Akcja T4” i „Akcja 14f13”). Trzeba jednak zaznaczyć, że te szacunki nie są ostateczne. Wiele polskich rodzin nadal wierzy, że ich bliscy stracili życie w KL Dachau lub KL Gusen, podczas gdy mogli oni rzeczywiście zginąć w Hartheim. Niemcy bowiem manipulowali dokumentacją obozową.
Podczas tegorocznego forum specjalnym gościem będzie Florian Schwanninger, dyrektor Miejsca Nauki i Pamięci Zamku Hartheim, który opowie historię tego miejsca. W ramach wydarzenia przewidziane jest również spotkanie rodzin ofiar Zamku Śmierci Hartheim oraz panel dyskusyjny z ich udziałem, który poprowadzi Marta Szczesiak-Ślusarek z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej KŚZpNP w Poznaniu.
Historia II wojny światowej nie byłaby kompletna bez odpowiedniego kontekstu historycznego, o który zadba grono naukowców, pisarzy, nauczycieli i specjalistów biorących udział w forum. Podczas paneli naukowych i dyskusyjnych będą prowadzone rozmowy dotyczące represji niemieckiej okupacji Wielkopolski (Tomasz Cieślak), eugeniki (dr Krzysztof Prętki) i eksterminacji Polaków w obozach koncentracyjnych poza obszarem okupowanej Polski (KL Dachau, Mauthausen, Gusen). Szczegółowa dyskusja dotyczyć będzie również mordowania pacjentów szpitali psychiatrycznych i domów opieki przez Sonderkommando Lange.
Zaproszenie na forum jest otwarte dla każdego, ale szczególnie zachęcamy do udziału przedstawicieli stowarzyszeń i organizacji dbających o pamięć o historii II wojny światowej, rodziny ofiar, nauczycieli oraz działaczy społecznych.